VROEGER

Na een ingrijpende vernieuwing van het kermisterrein in 2006 en het doorvoeren van veranderingen zoals het verplaatsen van de woonwagens, het verdwijnen van een vuurwerkshow en andere ingrijpende veranderingen is het goed om nog eens in de historie van Echter Kermis te duiken. Zeker ook omdat velen daar regelmatig naar vragen. Daarom wat artikelen en oude boeken erbij gepakt en de zaken nog eens op een rijtje gezet.

Heel oude kermis

4 Kermissen

Waar stond de kermis?

Aankomst per spoor

Nergens beter dan in Echt.....

Archiefbeelden: Echter Kérmis 1986

Oorkondes

Heel oude kermis

Op eerste zondag na het feest van St. Remigius, valt de Echter Kermis. Omdat het feest van deze heilige op 1 oktober was, begint de kermis dus op zondag die afwisselend moet vallen op 2 tot en met 8 oktober. Het verband van Echter Kermis met de feestdag van St.Remigius doet vermoeden dat we in Echt te maken hebben met een wel heel oude kermisviering. Een goed argument hiervoor is dat rond het jaar 960 de koningin van Frankrijk, Gerberga ook vrouwe van Echt is. Deze dame schijnt een grote verering voor Remigius te hebben gehad. Het zou dus niet gek zijn te veronderstellen dat Gerberga de kermis gekoppeld heeft aan de feestdag van de heilige. Het is in elk geval eigenaardig dat Echt zijn kermis niet viert rond het feest van de heilige Landricus. In de meeste plaatsen is er altijd een verband tussen de datum van het feest van de patroonheilige en de kermis.

4 Kermissen

Rond 1850 vierde men in Echt 2 kermissen: De grote zoals we die nu nog kennen, in oktober en de kleine kermis die gehouden werd op Sacramentsdag (valt altijd op de 2e donderdag na Pinksteren) Toen de plechtigheid van dit feest meer en meer gehouden werd op de zondag erna, verwaterde deze kermis. In de vorige eeuw werd ook nog vele jaren kermis gevierd tijdens het octaaf van Maria in september bij de Kapel van Schilberg. Rond de kapel. Op de Heerweg en de Oude Baan stonden dan een draaimolen en een aantal kramen met lekkernijen. Oudere mensen vertelde ons dat de jeugd voor deze kermis bijverdiende met het rapen van aardappelen. Maar…..kermis mocht pas gevierd worden nadat men eerst het Lof bij de kapel had bijgewoond. En tenslotte was er nog de Gasthoes – Kermis. Op de plek waar nu café Moustache en restaurant Yukai liggen, was vroeger een soort opvanghuis voor zwervers, armen en bedelaars. Rond dit Gasthoes vond een eigen kermis plaats die al rond 1500 vermeld werd in een oud geschrift. We hielden er een over, de grote kermis. Dat duurde tot het eind van de jaren negentig. Toen kreeg de kern Pey er zijn Paaskermis bij. Begonnen op het terrein achter de Willie Bar, daarna steevast opgebouwd rond café 't Brandpunt (nu Echt Genieten) waarvan de eigenaar een zeer actieve en gewaardeerde rol speelde bij de promotie van zowel de Peyer als de Echter Kermis.

Waar stond de kermis?

Tot 1942 stonden de attracties opgesteld op de Plats en + 20 jaar voor de oorlog, soms zelfs nog tot op de Peyerstraat. Het uiterste punt was tegenover het voormalige huis van dokter Janssen. Dit volgens oude Echtenaren en de aantekeningen van Pastoor Ad Welters. Die hield zich in de jaren na de eerste wereldoorlog flink bezig met het beschrijven van de geschiedenis van Echt. Vanaf 1942 zijn er ook attracties op de Nieuwe Markt te vinden. O.a de familie Giesberts uit Roermond stond er met een draaimolen en schommel. Vanaf 1948 werd de Plats niet meer gebruikt voor het plaatsen van attracties. De bomen rondom het nieuwe kermisterrein waren in die tijd nog uiterst dun en er lagen dikke kiezelstenen. (dit tot ergernis van de vrouwelijke kermisbezoekers, die last hadden met hun hoge hakken...) Vanaf 1953 verschijnt de legendarische ome Tinus Graat (vader van Annie, Marijke en Toos en schoonvader van de voor ons zo bekende Jan Hoefnagels) met zijn rupsbaan op de Nieuwe Markt (zie foto). Het plaatsen van attracties op Plats en Nieuwe Markt is overigens iets wat mensen tegenwoordig soms nog wel eens voorstellen. Dit om een gezellige trek te krijgen van het ene naar het andere terrein. Dat zou op kermiszondag m.i. ook het geval zijn, maar we mogen niet vergeten dat we nagenoeg een hele week kermis vieren. Vermoedelijk zouden de andere dagen beide pleinen ieder ongeveer de helft van het publiek trekken. Nét niet genoeg om het gezellig te hebben en dus uiteindelijk een achteruitgang van de kermis.

Boven: de Rups van Tinus en Lies Graat-Lutgens

kermis op de Plats rond 1900

Aankomst per spoor

De kermiswagens kwamen voor, en nog een tijdje na de 2e wereldoorlog, aan per spoor. Op de plek waar nu de fietsenstalling staat, werden de wagens neergezet en vandaaruit per paard of tractor naar het kermisterrein gereden. De wagens hadden meestal nog geen luchtbanden. De jeugd verheugde zich op dat schouwspel en was in groten getale aanwezig. De kinderen van de Echter spoorwegmensen verheugden zich ook. De vaders kregen namelijk steevast van de kermislui een aantal vrijkaartjes.

Kermis op de Nieuwe Markt, eind vijftiger jaren

Nergens beter dan in Echt.....

Tot besluit nog een korte sfeerschildering van pastoor Ad Welters:
De kermisdagen zijn de familiedagen bij uitstek van het hele jaar. Iedereen komt weer samen in de schaduw van de Echter kerktoren. Hier kijkt niemand de gasten op de vingers als ze rondom de tafel zitten met allerlei lekkernijen. Er zal zelfs uitnodigend gezegd worden: “Aetj mer good, ’t is auch mer éns kérmis in ’t jaor”. En in de kamer heerst langzaam een gezellig verkeer van ooms, tantes en kinderen. De laatsten, eerst opgewonden, dan moe van het draaien op het “sjipke”. (draaimolen) En iedereen komt tot de conclusie, dat waar je ook woont, het tijdens deze dagen nergens beter is dan op de kermis te Echt..!”

Tekst: Peter Roufs (met dank aan Wiel Hoeymakers)
Foto's: fam. Delsing

de bekende schommels

Archiefbeelden: Echter Kérmis 1986

Mooi verslag van de Echter Kérmis met o.a Lunapark van Boschker, Superscooter van Jan Hoefnagels, Blue Bob van Stroucken en nog veel meer moois uit die tijd.

Met dank voor de beelden aan Martin Ja.

Oorkondes

Elk jaar wordt tijdens een gezellige bijeenkomst van exploitanten en andere betrokkenen de Echter Kermisprijs bekend gemaakt. De bevindingen van kermisjury en publiek worden gebundeld. Daaruit komt de winnende attractie tevoorschijn, die wordt in het zonnetje gezet met de felbegeerde oorkonde.
In het verleden hebben we de eer gehad om de oorkonde aan de volgende attracties toe te kennen: